Demokratik Yönetim
BBOM Modeli Demokratik Yönetim Ekseni, öğrenme ortamındaki tüm bireylerin (çocuklar, öğretmenler, idari ve yardımcı personeli ve gerektiğinde ebeveynler) birlikte fikir ürettiği, çözüm önerileri geliştirdiği, kararlar aldığı katılımcı ve barışçıl bir öğrenme topluluğu oluşturmayı hedefler.
Bu hedefin ve tüm süreçlerde gözetmeye çalıştığımız BBOM İlke ve Değerlerinin doğal sonucu olarak BBOM Modeli Demokratik Yönetim ekseni;
- Çocuk katılımı ilkelerini gözetmeyi,
- Tüm bireylerin eşdeğerliliğini,
- Şiddetsiz iletişimi,
- İnisiyatif ve sorumluluk almayı esas alır.
Öğrenme ortamındaki bireyler arasında dinamik bir ilişki ve gerçek bir katılımın sağlanmasını mümkün kılacak bu esaslar, hem geniş kapsamlı BBOM İlke ve Değerlerinin öğrenme ortamlarında yaşamasına ve bu yaşantının giderek bir kültür haline gelmesine hem de katılımcı ve barışçıl bir öğrenme topluluğu olma hedefini hayata geçirmeye zemin hazırlar.
Öğrenme ortamındaki tüm bireylerin, işleyişine etki edecek tüm durumlarda doğrudan ya da dolaylı katılım hakkı vardır. Çocukları katılım süreçlerinde güçlendirmek ve çocuk katılım ilkelerini hayata geçirmek yetişkin sorumluluğundadır. Katılımın sürdürülebilir olması için BBOM Modeli Demokratik Yönetim Mekanizmaları uygulanır, okul bireylerinin ihtiyaçları doğrultusunda destek mekanizmalar geliştirilebilir.
BBOM Modeli Demokratik Yönetim Mekanizmaları farklı yaş gruplarına, farklı mevcut ve dinamiklere sahip öğrenme ortamlarında da uygulanması ve yaygınlaşması umuduyla geliştirilmiştir. Bu mekanizmalar uygulandığı koşulların ihtiyaçlarına göre yeniden düzenlenebilecek esnekliktedir. Mekanizmaları hayata geçirecek zemini hazırlamak, güçlendirmek ve sürdürülebilir kılmak için BBOM Derneği iletişim, karar alma, topluluk olma ve katılım modelleri üzerine çalışmalarını sürdürmekte; şiddetsiz iletişim, derin demokrasi, sosyokrasi ve farklı katılım modelleri gibi araçlardan faydalanmaktadır.
BBOM Modelinin demokratik yönetim yapısının merkezinde, okulun tüm bireylerinin birlikte ve doğrudan katılım sağlayabileceği ana karar alma yeri okul meclisidir. Bununla birlikte okul meclisinin işlerliğini arttıran, okul kültürünü destekleyen, çocukların kendi öğrenme süreçlerini tasarlamalarına alan açan sınıf çemberleri ve okulda yaşanan anlaşmazlıkları çözmek ve bunun için gerekli becerileri geliştirmek için bir araya gelen anlaşmazlık çözümü mekanizması mevcuttur.
BBOM Modeli’nin uygulandığı okullarda okul ve sınıf mevcutları, demokratik yönetim yapısı ile ve ilke ve değerlerin hayata geçirilmesini kolaylaştırılacak şekilde düzenlenir. Farklı mevcut ve zeminlerde ise, okul bireylerinin ihtiyaçları gözetilerek Demokratik Yönetim Mekanizmaları yeniden düzenlenebilir.
BBOM Modeli’ni uygulayan okullar demokratik yönetim yapısının bir gereği olarak planlanan sınıf çemberlerinde güne başlarken ve gün sonunda çocukların kendi ve birbirleri ile bağlantı kurmalarına, öğrenme süreçlerini tasarlamalarına, değerlendirmelerine ve günlük akışa katılımına alan açılır.
- Sınıf Çemberi, sınıftaki tüm bireylerin güne başlarken ve bitirirken düzenli olarak bir araya gelip duygu, ihtiyaç, düşüncelerini paylaştığı, birbiriyle duygusal ve düşünsel bağlantı kurduğu, sınırlarının onu oluşturan toplulukla belirlendiği bir ifade ve öğrenme alanıdır.
- Sınıf Çemberi, şekil olarak işlevsel bir önem taşır. Arkada kalmadan ya da öne doğru eğilmek zorunda olmadan herkesin birbirinin yüzünü görebilmesini ve bağlantı kurabilmesini kolaylaştırır.
- Sınıf Çemberi, öncelikle çemberdeki herkesin kendisi ile, birbiri ile ve bulundukları ortam ile bağlantı kurmalarını sağlayacak rutinlere sahiptir ve bunun için gerekli becerilerin desteklenmesine alan açar.
- Sınıf Çemberi, günlük akışı ve öğrenme sürecini planlamak için çocukların katılımına alan açar.
- Sınıf Çemberi, sınıf anlaşması, sınıf içi iş bölümü ve anlaşmazlıkların çözümü süreçlerini gündemde tutar ve bu süreçlerin işlemesi için gerekli becerileri deneyimlemeye alan açar.
BBOM Modeli’ni uygulayan okullar demokratik yönetim yapısının bir gereği olarak planlanan okul meclisinde tüm okulu ilgilendiren kararların alınmasına, herkesin okulda birlikte yaşam üzerine fikir yürütmesine, bu süreç için gerekli kolaylaştırıcılık becerilerinin deneyimlenmesine alan açılır.
- Okul meclisi, okuldaki tüm bireylerin katılımı ile haftada bir kere düzenli olarak toplanır.
- Okul meclisinde her katılımcının eşit söz hakkı ve oylama gerektiren durumlarda eşit oy hakkı vardır. Bu süreçlerde eşdeğerliliği sağlamak ve sürdürmek yetişkinlerin öncelikli sorumluluğudur.
- Karar alma sürecinde anlaşma esastır. Anlaşmanın sağlanamadığı durumlarda, karar askıda kalır ve anlaşma süreci devam eder.
- Okul meclisinin gündemi, okuldaki tüm bireylerin ihtiyaçları doğrultusunda getirdikleri önerilerle oluşur. Ebeveynler ve gönüllüler sorumluluk aldıkları alanlardaki gündemlerini okulun yönetim kadrosu aracılığı ile meclise taşırlar, gerektiğinde meclis tarafından ilgili oturuma davet edilirler.
- Okul meclisinin genel işleyişini sağlayan moderasyon, raportörlük gibi sorumluluk alanlarında çocukların yer almasına yönelik çalışmalar da meclis çalışmalarının içindedir.
- Okul meclisinin kayıtları çocuk dostu bir şekilde tutulur ve herkesin erişimine açıktır.
Okuldaki bireyler arasında yaşanan anlaşmazlıkların -kendi aralarında çözemedikleri durumlarda- çözüm sürecinde şiddetsiz iletişim adımlarını takip ederek barışın sağlanmasına destek olan mekanizma ile çocukların anlaşmazlık çözümü için gerekli becerilerde güçlenmesine alan açılır.
- Okulda barışın sağlanmasını destekleyen bu mekanizma, okul meclisinde seçilen öğretmen ve çocuklardan oluşan bir çalışma grubu ile hayata geçer.
- Okulda yaşanan anlaşmazlıkları çözme sürecinde de çocuk katılımı gözetilir. Çocukların aktif rol oynadığı anlaşmazlık çözme sürecinin temelini şiddetsiz iletişimin adımları oluşturur.
- Okul meclisinde bu mekanizmanın işlevleri ve işleyişi paylaşılır. Okuldaki tüm çocuklar ve yetişkinlerin anlaşmazlık çözümü konusunda güçlenecekleri çalışmalar dönem boyunca sürecek şekilde planlanır. Bununla birlikte anlaşmazlık çözümü çalışma grubundaki bireyler arabuluculuk konusunda desteklenir.
- Okulda çözülemeyen anlaşmazlıklar, anlaşmazlık yaşayan ya da bundan etkilenen kişilerce bir form aracılığı ile çalışma grubunun gündemine getirilir.
- Anlaşmazlık çözümü çalışma grubu, mümkün olan en kısa zamanda, anlaşmazlık içerisinde bulunan kişilerle bir araya gelerek konuşmaya alan açar.
- Anlaşmazlık çözümü çalışma grubundaki kişiler okulda daha fazla kişinin arabuluculuk becerisi deneyimlemesi için belli aralıklarla değişir.